ﺑﻪ ﮔﺰارش ﺧﺒﺮﮔﺰاری اﻗﺘﺼﺎداﯾﺮان

به گزارش پایگاه خبری بورس پرس، حسن حسین‌نیا با اهمیت گسترش بورس کالا و رشد حجم و ارزش معاملات آن در سال‌های اخیر در کنار ورود کالاها و ابزارهای جدید به دنیای اقتصاد، اعلام کرد: بورس کالا در عمل به بازاری با تنوع بالا و در دسترس تبدیل شده که جامعیت ابزارهای آن در کنار بورس اوراق در مسیر پاسخگویی به ذائقه‌های سرمایه‌گذاران، تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان پیش می‌رود.

وجود شرایط اقتصادی خاص و تورم موجود باعث شده چنین بازاری در معرض نقد و قضاوت عموم از فعالان حوزه‌های مختلف صنعت تا مسئولان دولتی قرار گیرد. البته گاهی این نقدها منجر به بهبود ساز و کارها و بهینه شدن ساختارها شده و گاهی بیشتر ریشه غیرمنصفانه داشته است.

بورس کالا شرایط را برای ثبت شفاف عرضه و تقاضا فراهم می‌کند و ناظر بر عدم تخلف احتمالی است. پس ریشه تغییرات قیمتی را در جایی خارج از بستر بورس کالا باید جست‌ و جو کرد. عواملی همچون قیمت‌های جهانی، تورم، تغییرات نرخ دلار داخلی و سیاست‌های مالیاتی و صادرات و واردات در کنار عوامل دیگری که بطور حتم شمار آن بالا خواهد بود.

ورود کالاهای مختلف اعم از کالای معدنی، فلزی، کشاورزی، پتروشیمی و طلا در کنار ابزارهای مختلف باعث پیچیدگی این بورس شده و عدم‌‌آشنایی عموم مردم با ساختار معاملاتی آن و حتی برخی مسئولان که شناخت ناقصی از بورس‌ کالا دارند منجر به شکل‌گیری انتظارات غیر‌واقعی و حتی قضاوت‌های نادرست شده است.

انتظار قیمت‌سازی یا کنترل قیمتی از بورس کالا نمی‌تواند رنگ واقعیت بگیرد چون ابزار عرضه و تقاضا نیست. نگاهی به تالارهای مختلف بورس کالا نشان می‌دهد قوانین خاصی از سوی دولت و نهادهای ذی‌ربط در نظارت و کنترل و بیان فرمول قیمتی وجود دارد که سیاست گذار متناسب با تصمیمات نسبت به اخذ و ابلاغ آنها اقدام می‌کند.

تابلوی معاملات بورس کالا نتیجه عرضه و تقاضایی است که از سیاست‌های اقتصادی سیاست گذار نشات گرفته است. زمانی که قیمت‌های جهانی یا نرخ دلار داخلی رشد کند یا محصولات در کشورهای همسایه رشد قیمتی تجربه کنند یا تقاضا به هر دلیلی در داخل رشد کند نمی‌توان انتظار داشت رشد تقاضا و قیمت در بورس کالا رخ ندهد. حتی با نگاه سنتی به بازار عوامل فوق را باعث رشد قیمت و تقاضا خواهیم دانست.

تنها عامل کنترل هیجان در چنین شرایطی افزایش عرضه خواهد بود نه در و دیوار و زمین در بازارهای سنتی. دقیقا همین نگاه سنتی به بازارها در زمینه عرضه و تقاضا قابل تسری به بورس‌کالا نیز هست. پس رشد عرضه همپای تقاضا می‌تواند عامل جلوگیری از جهش قیمتی باشد در غیر این صورت آنچه در بازارهای سنتی تحت عنوان تدابیر امنیتی یا نظارت خاص و انتظامی عنوان می‌شود تا حدودی و به صورت مقطعی بازار را با محدودیت تقاضا مواجه می کند و راهکار بلندمدت نخواهد بود.

همین رویکرد با ظاهری متفاوت در مقابله با تقاضای شکل‌گرفته ناشی از سیاست گذاری یا رخدادهای خارج از بورس‌کالا در مقاطعی اتفاق می‌افتد و مسئولان ذی‌ربط با بیان اتهاماتی همچون سفته‌بازی و قیمت‌سازی در بورس کالا، ساز و کار عرضه و تقاضا در این بازار را سیبل قرار می‌دهند. حال آنکه نگاهی به بازارهای دیگر واقعیتی متفاوت را نشان می‌دهد و اتهامات وارده به بورس کالا را به ابزاری برای مداخله تبدیل می‌کند.

مثال‌های این مورد بسیار است. سال ۹۷ بازار آتی سکه تعطیل و یکی از علل آن قیمت‌سازی و ایجاد هیجان قیمتی برشمرده شد اما مقایسه قیمت سکه طلا در سال ۹۷ با قیمت روزهای اخیر نشان‌دهنده این واقعیت متفاوت است که وجود یا عدم وجود بورس کالا هیچ اثری در آن نخواهد داشت. بورس‌کالا صرفا به ثبت شفاف این رخداد‌ها پرداخته و نتایج ثبت‌شده را می‌توان آماری موجه جهت بررسی عملکرد بازارها و مسئولان حوزه‌های مختلف و تحولات قیمتی در بازارهای جهانی دانست و نمی‌توان آن را به وجود بورس‌کالا مرتبط دانست.

از این رو  در برخی دوره‌ها و در زمان‌های رشد قیمتی کالایی، مسئولان نهاد مرتبط با آن حوزه کالایی به جست‌ و جوی عاملی غیر از واقعیت‌های شرایط بنیادی می‌گردند و نسخه تکراری معرفی بورس‌کالا به عنوان متهم رشد قیمت‌ها را رو‌نمایی می‌کنند.

علاوه بر مثال سکه طلا، می‌توان به نمونه خودرو نیز اشاره کرد. نرخ خودروهایی که دی‌ سال ۱۴۰۱ در بورس‌کالا مورد داد و ستد قرار گرفتند و مقایسه آنها با نرخ‌های امروزی در بازار آزاد مهر تاییدی بر این ادعا خواهد بود که ساز و کار بازار بر پایه عرضه و تقاضا کار را پیش خواهد برد، چه در بازار سنتی و چه در بورس‌کالا.

بهره‌گیری از بورس‌کالا صرفا مزیت شفافیت در دسترس بودن و امکان نظارت و قانونی بودن معاملات را افزایش می‌دهد. چه بهتر که مسئولان دولتی و نهادی با توجه به این امر در گسترش چنین بازاری کوشا بوده و از ایجاد شائبه که کارآیی آن را در آینده دچار تردید می کند پرهیز کنند. خروج از بورس‌کالا و ساز و کار شفاف آن منجر به برگشت به بازارهای سنتی یا انحصاری خواهد شد که در آنها امکان شکل‌گیری بازار سیاه و امضاهای طلایی مفروضی با احتمال بالا خواهد بود.

تلگرام اصلی بورس پرس : t.me/boursepressir

انتهای پیام