وی با بیان اینکه خوشبختانه مجلس شورای اسلامی و دولت با تدوین و تصویب قانون «جهش تولید دانش‌بنیان» پیشاپیش به استقبال تولید دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرین رفته‌اند گفت: تحقق هدف «دوبرابری تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان» در سال جاری بدون تخطی از استانداردهای دانش‌بنیانی و پول‌پاشی دست‌یافتنی است، اما الزاماتی دارد.

معاون توسعه صندوق نوآوری و شکوفایی با اشاره به این الزامات و راهکارها گفت: «ترویج و آگاهی‌بخشی به هسته‌ها و شرکت‌های فناور مستعد دانش‌بنیانی»، «تسهیل فرایند ارزیابی شرکت‌های متقاضی دانش‌بنیانی»، «توسعه زیست‌بوم کارآفرینی دانشگاه‌ها» و «توسعه زیست‌بوم نوآوری شرکت‌های بزرگ» از مهمترین الزامات افزایش تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان در کوتاه‌مدت هستند.

ضرورت ترویج و آگاهی‌بخشی به هسته‌ها و شرکت‌های فناور مستعد دانش‌بنیانی

ملکی فر درباره «ترویج و آگاهی‌بخشی به هسته‌ها و شرکت‌های فناور مستعد دانش‌بنیانی» گفت: پژوهشگران و فناوران، هسته‌های فناور، و شرکت‌های فناور زیادی در سراسر کشور داریم که تقریباً تمام شرایط و معیارهای اصلی دانش‌بنیانی را دارند، اما به علت عدم آگاهی از مواهب قانون دانش‌بنیان یا ناآشنایی با فرایندها و روال‌های اداری، برای دانش‌بنیانی اقدام نکرده‌اند. به ویژه مراکز رشد و پارک‌های فناوری می‌توانند در این زمینه اقدامات مؤثری انجام دهند.

وی در خصوص «تسهیل فرایند ارزیابی شرکت‌های متقاضی دانش‌بنیانی» گفت: فرایند ارزیابی شرکت‌های دانش‌بنیان که به طور متمرکز توسط مرکز شرکت‌های دانش‌بنیان معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری انجام می‌شود، در حال حاضر حدود ۳ ماه طول می‌کشد و نیازمند تکمیل کاربرگ‌های تخصصی توسط شرکت‌ها است. البته مرکز شرکت‌های دانش‌بنیان از زمستان ۱۴۰۰ مشغول بازنگری و بازمهندسی فرآیندهای ارزیابی شرکت‌های متقاضی است و می‌کوشد این فرایند را به یک ماه کاهش دهد. اگر این فرایندها تسهیل و تسریع شود، تعداد متقاضیان و متعاقباً تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان افزایش خواهد داشت.

معاون توسعه صندوق نوآوری و شکوفایی تاکید کرد: اما راهکار اساسی‌تر افزایش تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان، تقویت زیست‌بوم کارآفرینی دانشگاه‌های کشور است. مخزن اصلی نیروی انسانی جوان و تحصیل‌کرده، دانشگاه‌ها هستند. جوانان بهترین سال‌های عمر خود را در مقاطع کارشناسی، ارشد و دکترا در دانشگاه‌ها می‌گذرانند. دانشگاه می‌تواند در شکل‌بخشیدن به مسیر حرفه‌ای دانش‌جویان، تقویت مهارت‌های حرفه‌ای آنان و آماده‌تر شدن آن‌ها برای کارآفرینی مؤثر باشد.

ملکی فر اضافه کرد: نکته مهم که معمولاً فراموش می‌شود این است که ما صرفاً به کارآفرین نیاز نداریم و توسعه بسیاری از شرکت‌های دانش‌بنیان موجود، مستلزم جذب کارکنان توانمند است. لذا دانشگاه‌ها بجز مهارت‌های کارآفرینی، باید تقویت مهارت‌های حرفه‌ای و شغلی را نیز جدی‌تر دنبال کنند.

وی با بیان اینکه برخی دانشگاه‌ها مانند دانشگاه صنعتی شریف، تجارب خوبی در زمینه ایجاد زیست‌بوم کارآفرینی دارند گفت: دانشگاه شریف طی ۲۰ سال گذشته با اقدامات مستمر و هدفمند توانسته است یک زیست‌بوم کارآفرینی در جوار خود شکل دهد که اینک پذیرای حدود ۵۰۰ شرکت دانش‌بنیان، فناور و استارت‌آپ است. در ناحیه نوآوری شریف، طیف کثیری از بازیگران زیست‌بوم نوآوری، از مرکز رشد و پارک فناوری تا شتابدهنده، صندوق پژوهش و فناوری، سرمایه‌گذار جسورانه، کارگزار تجاری‌سازی و امثال آن وجود دارد و به طور خلاصه، جهاز کارآفرینی یک جا جمع شده است.

معاون توسعه صندوق نوآوری و شکوفایی خاطر نشان کرد: زیست‌بوم‌های کارآفرینی دانشگاهی کارکردهای متعددی دارند، از الهام‌بخشی و تقویت امید و اعتماد به نفس دانشجویان گرفته تا آموزش و مشاوره و تأمین سرمایه اولیه لازم برای ایجاد یک کسب‌وکار.

وی تاکید کرد: وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در سال جاری می‌تواند با کمک معاونت علمی و فناوری و صندوق نوآوری و شکوفایی به تکثیر این تجارب در سایر دانشگاه‌ها کمک کند.

توسعه زیست‌بوم نوآوری شرکت‌های بزرگ

معاون توسعه صندوق نوآوری و شکوفایی با اشاره به نقش شرکت‌های بزرگ و صنعتی در توسعه اقتصاد دانش‌بنیان گفت: همکاری شرکت‌های بزرگ کشور مانند پتروشیمی‌ها، بانک‌ها، بیمه‌ها، اپراتورهای مخابراتی و امثال آن‌ها با فناوران کشور می‌تواند یک همکاری برنده_برنده باشد که به شکل‌گیری شرکت‌های دانش‌بنیان جدید منجر می‌شود. اغلب شرکت‌های بزرگ جهان برای حفظ مزیت رقابتی خود به نوآوری باز روی آورده‌اند و با ایجاد مرکز نوآوری، شتابدهنده یا سرمایه‌گذاری جسورانه شرکتی، توان توسعه فناوری و نوآوری خود را دوچندان می‌کنند.

وی گفت: در ایران نیز آگاهی‌بخشی و تشویق شرکت‌های بزرگ صنعتی به سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه و همکاری فناورانه با کوچکترها در قالب‌های مختلف، از جمله مشارکت در تأمین سرمایه صندوق‌های پژوهش و فناوری یا صندوق‌های جسورانه بورسی می‌تواند در توسعه کیفی و کمی شرکت‌های دانش‌بنیان مؤثر باشد.

ملکی فر با اشاره به اقدامات صندوق نوآوری و شکوفایی در راستای افزایش تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان گفت: یکی از الگوهای شکل‌گیری شرکت‌های دانش‌بنیان، جذب هسته‌های فناور و استارت‌آپ‌ها در شتابدهنده‌ها و همکاری با آن‌ها است.

تلاش برای اتصال شتابدهنده های دانش بنیانی به دانشگاه‌ها

وی گفت: ما در صندوق نوآوری خدمات متعددی برای شتابدهنده‌های دانش‌بنیان طراحی و عملیاتی کرده‌ایم و امسال بیش از پیش تلاش می‌کنیم شتابدهنده‌ها را به دانشگاه‌ها متصل کنیم. به نظر می‌رسد در حال حاضر بخش اعظم دانشجویان ما با سازوکارهای کارآفرینی آشنا نیستند و از سوی دیگر، بسیاری از شتابدهنده‌ها نیز نتوانسته‌اند آن طور که باید و شاید خود را به دانشجویان مستعد معرفی کنند. شتابدهنده‌های دانش‌بنیان می‌توانند سرمایه بذری مورد نیاز برای رشد استارت‌آپ‌های خود را در قالب تسهیلات قرض‌الحسنه یا سرمایه جسورانه از صندوق نوآوری و شکوفایی دریافت کنند.

معاون توسعه صندوق نوآوری و شکوفایی با بیان اینکه این راهکارها به ایجاد شرکت‌های دانش‌بنیان واقعی و بدون تخطی از استانداردهای دانش‌بنیانی منجر می‌شود، افزود: طرح جهش تولید دانش‎‌بنیان که اینک آخرین مراحل تصویب خود را می‌گذراند نیز نقطه عطفی در تاریخ اقتصاد دانش‌بنیان کشور خواهد بود و نقش مؤثری در افزایش نقش شرکت‌های دانش‌بنیان در اقتصاد کشور خواهد داشت.

وی گفت: این قانون که تدوین و تصویب آن از سال جهش تولید آغاز شد، یک بسته سیاستی متنوع و چندبعدی است که از حفظ و توسعه بازار شرکت‌های دانش‌بنیان، تا تأمین مالی و حتی مسائل حقوقی و فضای استقرار آن‌ها را پوشش می‌دهد. قانون جهش تولید دانش‌بنیان که با مشارکت نمایندگان مجلس شورای اسلامی و مدیران و کارشناسان دولت تدوین شده است، بخش خوبی از خلاءهای قانونی زیست‌بوم فناوری و نوآوری کشور را می‌پوشاند.

معاون توسعه صندوق نوآوری و شکوفایی ادامه داد: البته یکی از الزامات مهم توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان و افزایش نقش آن‌ها در اقتصاد کشور، تأمین مالی آن‌ها با ابزارهای مناسب است و لذا افزایش سریع سرمایه صندوق نوآوری و شکوفایی اهمیت زیادی دارد. تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان ما به بیش از ۶۶۰۰ شرکت رسیده است که بسیاری از آن‌ها شرکت‌های بزرگی هستند و نیازهای مالی بزرگی دارند. سرمایه ۲۶۰۰ میلیارد تومانی صندوق جوابگوی پشتیبانی همه‌جانبه و اثربخش از رشد این شرکت‌ها نیست و همان‌طور که در قانون جهش تولید دانش‌بنیان نیز پیش‌بینی شده است، سرمایه صندوق حتماً باید حداقل به دو برابر افزایش یابد.