به گزارش خبرنگار حوزه اندیشه خبرگزاری فارس، ۴ آبان‌ماه سالروز یکی از اتفاقات تلخ در تاریخ معاصر ایران است. پهلوی‌ها که سالیان سال با شعارهای ملی‌گرایانه، خود را احیاگر عظمت باستانی ایران معرفی می‌کردند در چنین روزی با پذیرش کاپیتولاسیون و مصونیت قضایی بیگانگان در کشور؛ عملاً دست آن‌ها را در ایران باز گذاشتند تا هر کاری که می‌خواهند انجام دهند. مسأله کاپیتولاسیون یکی از نقاط عطف مبارزات انقلابی بود که غیرت امام خمینی را برانگیخت و صبر ایشان دربرابر پهلوی تمام شد. در ادامه درباره وابستگی شاه و مسأله کاپیتولاسیون با ایمان حسین قزل‌ایاق گفت‌وگویی داشتیم. 

قزل‌ایاق در ابتدا گفت: سلطنت محمدرضا پهلوی از دوره‌ای به بعد وابستگی خود به دولت‌های غربی را افزایش داد. در این بین کودتای ۲۸ مرداد در سال ۳۲ یک نقطه عطف بود که پس از آن محمدرضا پهلوی با سرکوب نیروهای  سیاسی مذهبی و ملی سعی کرد بحران مشروعیت سلطنت خود را با پناه بردن به انگلیسی‌ها و آمریکایی‌ها به لطف‌شان بار دیگر بر تخت حکومت تکیه زده بود جبران کند. پس از کودتای ۲۸ مرداد آمریکا سعی کرد تا اخذ برخی سیاست‌ها جلوی نفوذ کمونیسم و در پی آن شوروی در کشور را بگیرد. یکی از این اقدام‌های بلوک غرب ایجاد و تقویت ساواک بود تا از این طریق گروه‌های چپ را شناسایی و خنثی کند. همچنین کمک تسلیحاتی به شاه برای افزایش نیروی نظامی در برابر بلوک شرق هم از دیگر اقدامات آمریکایی‌ها بود.

ایمان حسین قزل‌ایاق

وی افزود: اما پس از روی کار آمدن «جان اف کندی» آمریکا تصمیم گرفت نفوذش در کشور ایران را از طرق دیگری پیگیر شود و نه فقط از لحاظ امنیتی و نظامی، بلکه از راه و روش اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی هم دایره نفوذش را گسترش دهد. البته این اقدامات با نام استقلال ملی و ظواهر دموکراسی‌گونه برای پهلوی شکل می‌گرفت که در اصل همان پیاده‌سازی تصمیمات آمریکایی‌ها بود. از دهه ۴۰ به بعد هم ما نیز شاهد این اقدامات و اجرای سیاست‌ها هستیم. انقلاب سفید، اصلاحات ارضی، انجمن‌های ایالتی و ولایتی و...نمونه‌ای از این سیاست‌ها هستند. این اقدامات با موضع‌گیری شدید دین‌داران و مردم ایران مواجه شد و از این پس بود که حضرت امام خمینی به شکل جدی‌تر وارد صحنه مبارزه شد و رهبری نهضت را به عهده گرفت. 

نویسنده کتاب «بازار تهران؛ تحولات سیاسی و انقلابی» اشاره کرد: از این دوره به بعد ارتباط و نزدیکی پهلوی با اسرائیل هم تا حدود زیادی روشن می‌شود که با اعتراض شدید متدینین و علما همراه شد. امام خمینی از سال ۴۰ تا سال ۴۳ مرتباً در سخنرانی و اعلامیه‌های خود موضوع وابستگی ایران به آمریکا و اهدا کردن منافع ملی به بیگانه را گوشزد می‌کردند و نقطه عطف این مسأله که دیگر آستانه صبر امام خمینی را لبریز کرد، موضوع کاپیتولاسیون و مصونیت قضایی آمریکایی‌ها در کشور بود که غیرت ملی امام را بروز داد. 

پایان پیام/